IJzer is een essentieel mineraal dat helpt bij de vorming van hemoglobine, het deel van de rode bloedcellen dat zuurstof vervoert. Zonder ijzer kunnen onze rode bloedcellen geen zuurstof vervoeren naar onze weefsels en spieren. Ongeveer 75% van het ijzer dat we nodig hebben, wordt gebruikt voor de vorming van rode bloedcellen.
In onze vorige blog hebben we het uitgebreid gehad over de rol van ijzer in het lichaam en het darm en ons microbioom. Wat is ijzer en wat je moet weten over het microbioom?
Wij kunnen geen ijzer aanmaken in ons lichaam, dus hebben we ijzer nodig uit de voeding maar de absorptie ervan is doorgaans laag. Heemijzer uit rood vlees en typische dierlijke bronnen wordt gemakkelijker opgenomen, maar het ijzergehalte is lager dan wat je normaal krijgt uit bijvoorbeeld groenten en noten. Dit zijn voedingsmiddelen met non-heemijzer, dat in tegenstelling tot heemijzer niet makkelijk wordt opgenomen. Het lichaam moet het nog omzetten in een beter opneembare vorm van Fe2+. Ondanks de lagere biologische beschikbaarheid draagt non-heme ijzer nog steeds in hoge mate bij aan onze ijzervoeding. In gemengde diëten is 90% van het ijzer dat we binnenkrijgen vooraal afkomstig van non-heemijzer.
Ons lichaam heeft een geweldig mechanisme waardoor ijzer efficiënt kan worden opgenomen. Dit komt omdat het toxisch is in excess. Zo is het menselijk lichaam in staat ijzer op te slaan. Daarnaast kan ons lichaam het ijzer in het lichaam recyclen en opnieuw te gebruiken. Het menselijk lichaam is niet uitgerust met methoden waardoor we ijzer afscheiden. Wij verliezen hierdoor nauwelijks ijzer behalve bij bloedverlies of minimale hoeveelheden via dode huidcellen.
Als je goed en evenwichtig eet, zou je voldoende ijzer uit je voeding moeten halen. Maar voor sommigen is voeding niet voldoende om ijzerreserves in het lichaam op peil te houden en moeten zij daarom ijzersupplementen nemen.
OORZAKEN VAN IJZERTEKORT
De oorzaken van ijzertekort kunnen variëren.
- Sommigen hebben een genetische aanleg of de absorptie wordt beïnvloed door chronische maag-darm problemen zoals de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en coeliakie.
- Sommigen kunnen geen ijzer uit voedsel opnemen
- Vegetariërs en veganisten hebben meer kans op een ijzertekort als zij geen ijzerrijk voedsel eten.
- Sommige mensen hebben een verhoogde behoefte aan ijzer in het bloed. Denk aan zwangere vrouwen die meer bloed moeten aanmaken omdat de foetus groeit. Tijdens de zwangerschap neemt de hoeveelheid bloed toe tot wel 50%! [1]
- Atleten hebben ook meer ijzer nodig omdat zij het verhoogde zuurstoftransport nodig hebben om te presteren, omdat hun spieren veel ijzer gebruiken om de energie te helpen produceren die zij nodig hebben.
- Wanneer mensen lijden aan bloedverlies, een van de belangrijkste manieren waarop we ijzer verliezen, kan het nodig zijn extra ijzer toe te voegen om het verloren ijzer bij te vullen. Menstruerende vrouwen kunnen vaak last van ijzertekort hebben, omdat ze tijdens elke menstruatiecyclus ijzer verliezen.
Met andere woorden, uw dieet, chronisch bloedverlies, zwangerschap en krachtige lichaamsbeweging kunnen een ijzertekort veroorzaken.
SYMPTOMEN VAN IJZERTEKORT
U kunt een ijzertekort hebben als u de volgende symptomen ervaart:
- Je bent onverklaarbaar moe
- Je bent extreem moe en raakt ook snel vermoeid
- Je bent snel buiten adem
- Je hebt broze nagels
- Je hebt een bleke huid
- Je hebt moeite je te concentreren
De intensiteit van deze symptomen is gerelateerd aan de mate van ijzertekort. Hoe groter het ijzertekort, hoe ernstiger de symptomen. Het is de moeite waard dit te controleren, want ijzer is nog steeds de nr. 1 nutrient tekort in de wereld [2].
Het is belangrijk om je ijzergehalte te laten controleren door de huisarts. Als je een ernstig ijzertekort hebt, kan jij misschien ook bloedarmoede hebben.
Je loopt meer risico op dit tekort of bloedarmoede als je zwanger of ongesteld bent of een veganistisch en vegetarisch dieet volgt. Lees meer in deze blog.
In het algemeen zou je, als je evenwichtig en gevarieerd eet, voldoende ijzer binnen moeten krijgen.
Maar als je de symptomen ervaart, of je hoort bij een van de risicopopulatie en je denkt dat je dieet niet voldoende is, laat dan je arts bevestigen of je een ijzertekort hebt en laat je je informeren over de beste ijzer supplementen.
Kristina Cueva
Kristina heeft altijd een passie gehad voor het begrijpen van ziekten en hun onderliggende mechanismen. Met een achtergrond in biomedische wetenschappen en in volksgezondheid en economie begrijpt Kristina de last die ziekten voor de samenleving betekenen. Dit helpt haar de noodzakelijke innovaties te begrijpen om een goede gezondheid te bevorderen die uiteindelijk de ziektelast verlagen.
Referenties:
1.Cappellini, MD, Musallam, KM, Taher, AT (Universiteit van Milaan, Milaan, Italië; International Network of Hematology, Londen, UK; American University of Beirut Medical Centre, Beiroet, Libanon). Iron deficiency anaemia revisited (Review). J Intern Med2020; 287: 153- 170
2. Wereldgezondheidsorganisatie. (2016). Richtlijn: IJzersuppletie
